ترجمه فارسی به انگلیسی؛ موانع و مشکلات
کم و بیش کلیه افرادی که به نگارش زبان فارسی تسلط دارند با کسب دانش نسبی در یک زبان بیگانه و داشتن تخصص در چند زمینه علمی قادر خواهند بود متون مختلف را از زبان مبدا (source language) به زبان مادری خود ترجمه کنند. اما کمتر کسی قادر است از زبان مادری خود به زبانی دیگر ترجمه ای ارائه دهد که از دیدگاه متکلامان زبان مقصد (target language) قابل فهم، عاری از اشکالات دستوری، متناسب با ساختار زبان مقصد، و بهره مند از گزینش صحیح واژگان باشد. در مقاله پیش رو به برخی دلایل بروز این مشکل نگاهی اجمالی انداخته شده و برخی از روشهای مرتفع کردن آن ارایه میگردد. ذیلاً فرض میشود زبان مادری مترجم فارسی و زبان مقصد انگلیسی است.
مشکلات موجود در راه ترجمه فارسی به انگلیسی
فردی که سالهای سال در ایران زندگی کرده و از کودکی با زبان مادری خود سر کار داشته است، پس از گذراندن دورههای نگارش و ویرایش و تمرین و ممارست فراوان قادر خواهد بود جملاتی قابل درک و استاندارد ارائه دهد که حتی المقدور فاقد اشتباهات عمده باشد. فرد مذکور پس از آنکه از نگارش متن فارغ شد این توانایی را دارد تا از منظر یک فارسی زبان به مرور و بررسی متن نوشته شده بپردازد. چنین شخصی در صورت بهره مند بودن از دانش زبان انگلیسی، و طبیعتاً تسلط به زمینه ی تخصصی متنی که پیش رویش است، میتواند ترجمهای مخاطبپسند ارائه دهد. شاید مهمترین دلیل موفقیت چنین مترجمی در کسب رضایت خواننده این است که زبان مادری وی (mother tongue) با زبان مادری مخاطب یکی است و قاعدتاً قادر است زیبایی و قابل درک بودن متن را از منظر مخاطب بسنجد و ارزیابی کند.
همانطور که میدانیم، هم در ترجمه انگلیسی به فارسی و هم در ترجمه فارسی به انگلیسی، مترجم میبایست برای کلیه کلمات، عبارات، و اصطلاحات معادلهایی شایسته در زبان مقصد پیدا کند که علاوه بر انتقال صحیح مطلب مخاطب پسند نیز باشد. به نظر میرسد این کار همانطور که در بالا گفته شد برای مترجم انگلیسی به فارسی آسانتر باشد، زیرا وی در اثر سالها زندگی در سرزمین مادری به صورت خودآگاه و ناخودآگاه با زبان و ادب فارسی آشنایی دارد و راحتتر میتواند منظور نویسنده را به زبان مقصد برگرداند.
اما ترجمه فارسی به انگلیسی دشواریهای مخصوص به خود را دارد. مترجم فارسی به انگلیسی میبایست تلاش کند جملاتش تا حد امکان با ساختارهای زبان انگلیسی همخوانی داشته باشد، واژگانی که گزینش میکند معنای دقیق واژگان فارسی را منتقل کند، ترکیبهایی بسازد که زیبا و معمول باشند، برای تعبیرهای عامیانه (slangs) و گاه ضربالمثلها (proverbs) برگردانهای صحیح بیابد، و در نهایت گزینش کلمات را با توجه به معانی ضمنی آنها انجام دهد. تمام اینها، مخصوصا برای شخصی که در کشورهای انگلیسیزبان زندگی نکرده است چالشهای بزرگی را در پی دارد.
به عقیده بسیاری از اساتید فن، مترجم فارسی به انگلیسی، برای عبور از این موانع، در حین ترجمه باید خود را از قید و بند ساختار زبان فارسی برهاند و تلاش کند مفاهیم را با ساختار انگلیسی منتقل کند؛ به عبارتی دیگر، میبایست از دید یک انگلیسی زبان به متن نگاه کند.
نگاه کردن به متن از دید یک انگلیسی زبان
هنگام ترجمه از زبان مادری به زبان بیگانه، بزرگترین مانعی که باید از آن عبور کرد، علاوه بر مشکلات معمول در راه ترجمه، نگارش جملات به همان سبک و سیاقی است که یک انگلیسیزبان به نگارش زبان مادری خود میپردازد. البته، بدون شک دست یافتن به این هدف اگر غیرممکن نباشد بسیار مشکل و نیازمند سالها مطالعه، تمرین و ریاضت است.
هنگام ترجمه از فارسی به انگلیسی، میبایست مترجم خود را در جایگاه فردی انگلیسیزبان (native) قرار دهد و بر روی این موضوع تامل کند که «اگر آن فرد درصدد بود آن مطلب را به انگلیسی سلیس و روان بنویسد چگونه به انجام این امر مبادرت میکرد.» بدین منظور شخص باید حائز ویژگیهای متعددی باشد و از جنبههای مختلف تسلط نسبی بر زبان مقصد داشته باشد.
نوشتن جملات با توجه به ساختار زبان مقصد
از آنجا که هر زبان ساختار منحصر به فردی دارد، اولین نکته در ترجمه فارسی به انگلیسی تلاش برای نوشتن جملات با ساختار انگلیسی است – یعنی منتقل کردن مفاهیم و معانی با ساختار زبان مقصد. بدین منظور ابتدا باید معانی جملات فارسی را، پس از چند بار مرور جمله، به خوبی درک کرد. سپس همان معانی را مطابق با صرف و نحو زبان مقصد به روی کاغذ آورد. در مرحله بعد، باید جمله انگلیسی را چندین و چند بار مرور کرد تا اطمینان حاصل شود جمله نوشته شده حائز معیارهای زبان مقصد است.
به علاوه، همانطور که پیشتر گفته شد، باید در مورد این موضوع که یک انگلیسی زبان ممکن است این جمله را به چه نحوی بنویسد لحظهای درنگ کرد.
مثلا؛ در ترجمه جمله زیر:
«روز دوشنبه قیمت نفت به پایین ترین حد ظرف 30 سال گذشته رسید.»
ممکن است مترجم بنویسد:
The oil price reached the lowest level in the last 30 years on Monday.
اما با مراجعه به منابع معتبر مانند سایتهای خبری میتوان دید که انگلیسی زبانها مفهومی را که از جمله فارسی برداشت میشود به گونهای دیگر به روی کاغذ میآورند:
Oil prices fell to a 30-year low on Monday.
همانطور که گفته شد، در ترجمه از فارسی به انگلیسی، بعد از درک مفهوم باید جمله را با ساختار زبان مقصد نوشت و سپس آن را از دید یک انگلیسی زبان بررسی کرد
اخبار مرتبط:
چگونه یک مقاله ی تخصصی را ترجمه نمایییم؟
چیستی ترجمه همزمان و راهکاری برای مترجمان همزمان
اصطلاحات بسیار پرکاربرد و idiom در زبان انگلیسی سری دوم
اصطلاحات بسیار پرکاربرد و idiom در زبان انگلیسی سری اول
آشنایی با اصطلاحات مشاغل به زبان انگلیسی
برچسب: ترجمه كردن متن فارسي به انگليسي
